یک معمار عنوان کرد
سیستم شهری ما براساس پول برنامه‌ریزی می‌شود، نه قانون
وقتی صنعت و کشاورزی تضعیف می‌شود، سرمایه خود به خود به سمت صنعت ساختمان مسکونی و تجاری سوق پیدا می‌کند.
ایران‌آرت: در بسیاری از موارد دغدغه‌ی شهردارها از جنس سیاست است و این امر همواره لطماتی را به شهر و شهرسازی وارد کرده است. حال آنکه معماری جزو اصلی‌ترین مسایل شهری‌ست که لابه‌لای دعواهای سیاسی گم شده است.
محمدرضا نیکبخت نیز در رابطه با نسبت معماری با شهرداران گفت: بزرگترین مسئله‌ی شهرداری‌ها، عدم شفافیت ضوابط از پایه‌ترین رده‌ها تا بالاترین مسئولیت‌هاست. قانون شفاف و مشخصی که قابل اجرا باشد و کسی هم نتواند از آن عدول کند وجود ندارد. مشکلات دیگری چون خرید قانون هم وجود دارد که اینجا درباره‌اش صحبتی نمی‌کنم. تصور می‌کنم مشکل عمده از سیستم‌های بالادستی اقتصاد است، نه فقط در خود شهرداری. درواقع شهرداری هم در تلاطم و موج دیگر نهادها قرار می‌گیرد. خود شهرداری هم اگر بخواهد مقاومت کند، دچار یک‌سری مشکلات جانبی خواهد شد.
آن‌طور که ایلنا گزارش داده این معمار ادامه داد: در ساختار شهری ما، اصولاً سیستم براساس پول برنامه‌ریزی می‌شود، نه قانون. کسی که سرمایه را در دست دارد، قانون را تنظیم می‌کند. به همین جهت، بیشتر از آنکه به شهردار برگردد به سیستم‌های کلان اقتصادی برمی‌گردد. ارگان‌های زیادی هستند که در ساخت و ساز شهرداری دخالت دارند. وقتی که بازار ساخت و ساز، به گونه‌ای می‌شود که شهرداری قدرت آن را ندارد که مثلاً یک باغ را به پروژه‌ای مسکونی تبدیل نکند، پس خود به خود شهردار هم مدیر خیلی کارآمدی نمی‌تواند باشد. اگر به گونه‌ای شود که مسکن و ساختمان، از سیستم پولی و اقتصادی به شکلی که در حال حاضر است، کمی فاصله بگیرد و سرمایه در ارگان‌های مختلقف بتواند حضور پیدا کند، و خانه از حالت سرمایه‌ایش خارج شود، آن موقع راحت‌تر می‌توان به طرح‌های عام‌المنفعه، طرح‌های اجتماعی، طرح‌های جامع و حتی طرح‌های شهری پرداخت. ولی به جهت اینکه برای هر یک متر زمین، شهرداری باید پاسخ دهد که چرا این قیمت است و چرا باید آنقدر تراکم پرداخت کند، این قدرت را هم خود شهرداری ندارد که بگوید اینجا باید باغ بماند، و تفکیک و تخریب نشود.
نیکبخت افزود: این به تمام جنبه‌های سیستم اقتصادی برمی‌گردد، نه فقط شهرداری. وقتی صنعت و کشاورزی تضعیف می‌شود، سرمایه خود به خود به سمت صنعت ساختمان مسکونی و تجاری سوق پیدا می‌کند. از لحظه‌ای که مدیریت شهری تصمیم می‌گیرد که قانون‌مدار باشد، بدون شک دچار فشارهایی خواهد شد، ولی این کار آهسته آهسته روی غلتک خواهد افتاد. بزرگترین مسئله شهرداری این است که موضع ثابتی نسبت به قوانین ندارد. این قوانین زمان دارد و مدام تغییر می‌کند، و اصلاح می‌شود. مرتب مصوبه و متمم می‌خورد. قوانین در جاها و مناطق مختلف با هم فرق می‌کند. این‌ها از آسیب‌های مسائل شهرداری است. ولی اگر افراد باصلاحیتی در رأس امور قرار بگیرند، شاید بشود که در یک دوره چهار ساله کل این سیستم را اصلاح کرد.
محمدرضا نیکبخت در همین رابطه اضافه کرد: در بحث طراحی شهری، شهرداری می‌بایستی تابع قوانین مطلق باشد. قبل از اینکه سایتی را برای طراحی در دست بگیرند، باید همراه با دستور نقشه، ضوابط طراحی نما را تدوین کنند و ارائه دهند. یعنی حتی قبل از اینکه شروع به طراحی کنند، یک کمیته اجرایی را مجبور به اجرایِ بدون ارتباطات و واسطه‌گری نسبت به آن ضوابط کنند. کمیته نما هم قدرت اجرایی چندانی ندارد، به همین دلیل وقتی هم که یکبار اعمال نظر می‌کنند، سوداگری‌هایی نیز در کنارش رخ می‌دهد.
اگر شهر تابع یک دستورالعمل مشترک شود، و همه‌ی معمارها هم ملزم به انجام آن شوند، بدون شک این برای شهر مفید خواهد بود. ما معمولاً پروژه‌هایی که به کمیته نما می‌دهیم خیلی درگیر تأییدش نیستیم.
