امروز روز جهانی کپی‌رایت است/حق امتیاز، حرمت کلمه
یادداشت صابر محمدی
ایران‌آرت، صابر محمدی: سال‌هاست قانون کپی‌رایت در جهان مستقر است و از حقوق معنوی و مادی آثار صیانت می‌کند، این در حالی است که ما هر سال در سالروز وضع این قانون، همچنان از بایدها و نبایدها و معایب و مزایای آن سخن می‌گوییم.
بسیارند کسانی که از موقعیت‌های نانوشته‌ای می‌گویند که ایران، با نپیوستن به معاهده حق امتیاز کسب کرده است. مثلا این‌که قانونا نیازی نیست برای نشر یا ترجمه آثار هنری و ادبی جهان، حقی به کسی بپردازیم، مدت‌هاست به عنوان یکی از مزایایی این حاشیه‌نشینی عنوان می‌شود اما همه این‌ها در حالی است که احقاق حق مولف و مصنف در این میان، مهم‌ترین و بسوده‌ترین اتفاقی است که با استقرار این قانون رخ می‌دهد. از همین روست که می‌توان پی برد آنان که از مزیت‌های برکناری ایران از عمل به این قانون سخن می‌گویند، بیش از آن‌که دستی در کار داشته باشند، به دنبال تسلط بر بازار آثارند غافل از این‌که کشور را به جزیره‌ای متروک و دورافتاده در جهان هنر و ادبیات تبدیل کرده‌اند. البته در این میان هستند فعالانی که قانون کپی رایت را بدون این‌که الزامی به رعایت آن در ایران باشد، پاس می‌دارند؛ ناشرانی که برای ترجمه آثار نویسندگان و شاعران جهان، از آن‌ها اجازه می‌گیرند یا حتی حق و حقوق‌شان را پرداخت می‌کنند. تجربه چند سال اخیر این ناشران، نشان داده که مخاطبان ادبیات داستانی و شعر جهان در ایران، با اعتماد کامل از بین خیل ترجمه‌های دیگر، کتاب‌های این ناشران را انتخاب می‌کنند.
بدیهی است که با استقرار قانون کپی رایت بر مناسبات نشر و سینما و... می‌توانیم ارتباط موثق و چشمگیری با جهان برقرار کنیم؛ قصه‌نویس‌ها و شاعران کاردرست را بی که بترسیم لو برود ترجمه غیرقانونی کتاب‌های‌شان را به فارسی منتشر کرده‌ایم، دعوت کنیم و کارگردان‌های بزرگ را به جشنواره جهانی فیلم فجرمان بیاوریم بدون این‌که از فروش نسخه‌های کپی فیلم‌های آنان در گوشه و کنار تهران شرمنده شویم. امروز به تجربه ثابت شده است که مزیت‌های پیوستن به قانون حق امتیاز آثار، بسیاربسیار بیش‌تر از معایب آن است. آن‌چه در این میان حرمت دارد، حقوق کلمات است، حق رنگ و بوم، حق نواهای بی‌نوا و حق تصویر. کپی رایت می‌تواند این حرمت را به ما بازگرداند.
