راهنمای نقطه‌به‌نقطه ایران‌آرت برای تماشای نمایش‌های فجر در تهران
خودتان را به نزدیک‌ترین سالن تئاتر برسانید
در دوره سی و پنجم جشنواره تئاتر فجر، برگزاری در سطح وسیع‌تر به واسطه تاسیس تماشاخانه‌های متعدد خصوصی و ایجاد بخش "به علاوه فجر" شکل گرفته است.
ایران‌آرت: شهر تهران با وجود تماشاخانه‌های متعددش در نقاط مختلف، میزبان جشنواره سی و پنجم تئاتر فجر در سطحی گسترده‌تر از سال‌های قبل خواهد بود.
تهران به عنوان یکی از بزرگترین کلان‌شهرها و پایتخت ایران هر روز ابعاد گسترده‌تری پیدا می‌کند؛ بنابراین فراهم آوردن امکانات رفاهی، ایجاد دسترسی آسان و توجه به فعالیت‌های فرهنگی برای شهروندان بسیار ضروری به نظر می‌رسد.
در این میان برپایی جشنواره‌های مختلف زمینه مناسبی برای آشنایی و شرکت عموم جامعه در فعالیت‌های فرهنگی هنری در سطح وسیع را ایجاد می‌کند و طبیعتا از اهمیت و جایگاه قابل توجهی برخودار خواهد بود.
بدون شک برگزاری جشنواره‌هایی چون تئاتر، موسیقی، فیلم و هنرهای تجسمی فجر که بهمن‌ماه هر سال در تهران و تعدادی از استان‌های کشور برگزار می‌شود به واسطه شرکت عموم مردم جامعه در حرکتی جمعی یکی از مهمترین اتفاق‌هایی است که در این حیطه شکل می‌گیرد.
سی و پنج سال از برگزاری نخستین جشنواره تئاتر فجر می‌گذرد و در طی این مدت این رویداد هنری با افت و خیزهای بسیار روبه‌رو بوده است.
نکته‌ای که باید بر آن اذعان داشت آن است که تمام افرادی که طی دوره‌های مختلف سکان هدایت این کشتی را به دست گرفتند، درصدد آن بودند تا بتوانند این جشنواره در وسعتی بیشتر و با کیفیتی بهتر برگزار شود، اتفاقی که زمان بسیار برده و هنوز تارسیدن به جایگاه اصلی خود فاصله بسیار دارد.
اکنون در دوره سی و پنجم، یکی از این نکات یعنی برگزاری در سطح وسیع‌تر به واسطه تاسیس تماشاخانه‌های متعدد خصوصی و ایجاد بخش "به علاوه فجر" شکل گرفته است. بر این اساس دیگر علاقمندان به تماشای هنر تئاتر مجبور نیستند برای حضور و مشارکت در مهمترین رویداد هنری تئاتر به مرکز شهر تهران مراجعه کنند.
در این دوره تماشاخانه‌های دولتی، نیمه دولتی و خصوصی بسیاری میزبان نمایش‌ها، گروه‌های مختلف اجرایی داخلی و خارجی و علاقمندان به این هنر هستند. طبق آمار اعلام شده از سوی مرکز هنرهای نمایشی در بخش اصلی جشنواره سالن‌های مجموعه تئاترشهر، تالار وحدت، تماشاخانه سنگلج، تالار هنر، تئاتر مولوی، تالار حافظ، تماشاخانه ایرانشهر و خانه هنرمندان حضور خواهند داشت.
با توجه به آنکه بیشتر مخاطبان این رویداد هنری عموم جامعه هستند و با توجه به رویکرد و نگاه خاص این دوره به شهروندان جامعه و فرهنگ تعاملی نگاهی کلی به این تالارها و معرفی آنها خواهیم داشت.
تئاتر شهر قلب تپنده تئاتر
تئاتر شهر مهمترین مجموعه و قلب تپنده تئاتر ایران به شمار می‌رود که به عنوان پایگاه اصلی برگزاری این جشنواره در مرکز شهر تهران، هر سال حضور پررنگی در شکل‌گیری این اتفاق هنری دارد و میزبان هنرمندان و دوستداران بی شمار این جشنواره خواهد بود.
این شبها محوطه بیرونی و سالن‌های اجرایی این مجموعه یعنی سالن اصلی، سالن سایه، سالن چهارسو و کارگاه نمایش در حال آماده‌سازی هستند. فضای تبلیغاتی این محوطه، پاکسازی و تعمیرات جزیی محوطه نیز در دستور و در حال انجام است.
با فاصله کمی از این مجموعه، یعنی خیابان استاد شهریار، تالار وحدت یکی از بزرگترین تالارهای اجرای نمایش و کنسرت قرار دارد. این تالار سال ۱۳۴۶ توسط اوژن آفتاندلیانس بر اساس مدل نمونه اپراهال وین ساخته شده است. زیر بنای آن حدود ۱۵۷۰۰ مترمربع و شامل یک سالن همکف و سه طبقه بالکن به صورت مدور است که گنجایش طبقه همکف آن ۹۰۰ و گنجایش بالکن‌ها ۱۲۰۰ تماشاگر است.
این سالن در هر دوره، میزبان تعدادی از اجراهای اصلی جشنواره است که نیاز به صحنه بزرگ‌تری برای اجرا دارند.
درست مقابل این تالار، سالن حافظ قرار دارد؛ سالن بلک باکس که با وجود وسعت قابل توجهی آن از مشکلات بسیاری چون صندلی‌های نامناسب رنج می‌برد.
قدیمی‌ترین تماشاخانه تهران، میزبان علاقمندان تئاتر فجر
یکی از قدیمی‌ترین سالن‌های نمایش تهران تماشاخانه سنگلج است که در ضلع جنوبی پارک شهر، خیابان بهشت قرار دارد. این تماشاخانهٔ اوایل دههٔ ۱۳۴۰ بازیر بنای ۱۰۳۴ مترمربع و در کنار باغ سنگلج توسط مهندس بابائیان ساخته شد و به وزرات فرهنگ و هنر وقت واگذار شد. این تماشاخانه که در ابتدا ۲۵ شهریور نام داشت، در مهرماه سال ۱۳۴۴ همراه با اولین جشنواره نمایش‌های ایرانی افتتاح شد و آغاز به کار کرد. با وجود گذشت سال ها این مجموعه هنوز هم به عنوان مهمترین پایگاه نمایش‌های ایرانی شناخته می‌شود و عموما زمان برگزاری جشنواره‌ها میزبان چنین آثاری است.
باغ هنرمندان، میزبان هنرمندان
تماشاخانه ایرانشهر مرکز نمایش تئاتر است که در ضلع شرقی پارک هنرمندان در خیابان سپهبد قرنی قرار دارد. این مرکز ۲ سالن نمایش به نام استاد ناظرزاده کرمانی و استاد سمندریان دارد که با وجود امکانات خوب آن یکی از بهترین مکان ها برای تماشای نمایش است. کمی آن سو تر از این تماشاخانه، خانه هنرمندان قرار دارد که سالن استاد انتظامی در آن قرار گرفته است. این بلک باکس کوچک واقع در پشت بام خانه، امسال محل مناسبی برای تماشای نمایش های کوپک تعدادی از هنرمندان تئاتر است.
از سمت باغ هنرمندان، کمی آن سوتر در در خیابان شهید مفتح جنوبی تنها سالن تخصصی کوکان و نوجوانان قرار دارد؛ سالنی که هر سال همزمان با برگزاری جشنواره تئاتر فجر با سایر سالن‌های اجرایی همراه می‌شود تا ظرفیت بیشتری برای اجرای این رخداد هنری را به وجود آورد.
تالار مولوی، سالنی بدون تابلو
در میان سایر سالن‌های دولتی و نیمه دولتی تئاتر، باید به تئاتر مولوی هم اشاره کرد که بعد از بازسازی‌های طولانی مدت این مجموعه، بعد از مدت‌ها با جشنواره تئاتر فجر همراه شده است. این تالار که از هنگام تأسیس تاکنون میزبان نمایش‌های تأثیرگذار بسیاری بوده است و بیشتر به اجرای نمایش‌های دانشجویی اختصاص دارد.
شاید یکی از مهمترین مشکلات این تالار واقع شدن جغرافیایی است که پیدا کردن آن برای افرادی که مخاطبان همیشگی تئاتر نیستند و برای اولین‌بار به دیدن تئاتر می‌روند سخت باشد زیرا در خیابان اصلی که این مجموعه واقع شده است هیچ تابلوی مشخصی وجود ندارد و به دلیل قرار گرفتن در کلینیک دانشگاه تهران در نگاه نخست به عنوان مرکز درمانی شناخته شود.
تاثیر همراهی 11 سالن خصوصی بر جشنواره تئاتر فجر
جشنواره "به علاوه فجر" یکی از بخش‌هایی است که در دوره دبیری سعید اسدی دبیر جشنواره شکل گرفته و دومین دوره برگزار خود را با حضور آثار منتخب تماشاخانه‌های خصوصی پشت سر می‌گذارد. این بخش در دوره سی و پنجم به واسطه موقعیت جغرافیایی سالن‌ها ابعاد گسترده‌تری یافته است و امکان مشارکت بیشتری برای افراد علاقمند در این رویداد هنری را ایجاد کرده است.
تئاتر باران، نخستین تماشاخانه خصوصی
از جمله سالن‌هایی که در مرکز این شهر تهران قرار دارند می‌توان به تئاتر باران اشاره کرد، سالنی که به عنوان نخستین تماشاخانه خصوصی تئاتر تهران فعالیت رسمی خود را دو دوره پیش همزمان با جشنواره تئاتر فجر آغاز کرد و توانست در مدتی کوتاه به یکی از مهمترین مراکز اجرایی تبدیل شود.
این مجموعه با ظرفیت 125 نفر و بهره مندی از امکانات فنی، صوتی و تصویری یکی از مجموعه های میزبان این جشنواره است. تئاتر باران در خیابان فلسطین، پایین‌تر از خیابان انقلاب، پلاک ۲۹۲ واقع شده است.
به تماشای نمایشنامه‌خوانی در تماشاخانه استاد مشایخی بروید
کمی آن سوتر و در ضلع شمال غربی چهارراه ولیعصر تماشاخانه استاد مشایخی قرار دارد. این سالن زیر مجموعه مرکز آفرینش‌های هنری تئاتر مان است و در این دوره علاوه بر میزبانی تعدادی از اجراهای برتر خود برگزارکننده اجرای نمایشنامه‌خوانی هم خواهد بود.
حضور پررنگ تماشاخانه سه نقطه در جشنواره تئاتر فجر
تماشاخانه "سه نقطه" یکی از فعال‌ترین سالن‌های نمایش خصوصی است که درحال حاضر به یک مجموعه فرهنگی و هنری تبدیل شده است و در حوزه هنرهای نمایشی در ساختمانی واقع در بلوار کشاورز،خیابان کبکانیان فعالیت می‌کند. این تماشاخانه نیز با اجرای آثار و فعالیت‌های جنبی نقش مهمی در جشنواره تئاتر فجر سی و پنجم خواهد داشت.
میزبانی فجر در عمارت قدیمی 70 ساله
یکی دیگر از تماشاخانه‌های خصوصی که پیرامون مجموعه تئاترشهر قرار دارد سالن ارغنون است که در باغی زیبا و پر از درخت در خیابان نوفل لوشاتو واقع شده است. این باغ دو عمارت قدیمی دارد که متعلق به بیش از ۷۰ سال پیش است و برای تبدیل کردن آن به پلاتو نمایشی و سالن اجرا بازسازی شده است. این تماشاخانه برای دومین سال پیاپی برگزار کننده بخش "به علاوه فجر" است.
یکی از تماشاخانه‌های خصوصی شرق تهران، تماشاخانه فانوس است که در ساختمانی نسبتا قدیمی در کوچه‌ای در حوالی میدان هفت‌تیر مشغول فعالیت است. فانوس سالنی بلک باکس با ظرفیت ۵۰ نفر مجهز به اتاق فرمان، اتاق گریم، تجهیزات نوری و تهویه مناسب است و زیر نظر موسسه فرهنگی هنری فانوس هنر پارس با مدیریت زوج هنرمند و فعال در عرصه تئاتر مرتضی یونس‌زاده و ندا شاهرخی اداره می‌شود.
لذت تماشای تئاتر در سردابی قدیمی
در میان تماشاخانه‌ها و سالن‌های خصوصی که چند سال اخیر در سطح شهر تهران فعالیت خود را آغاز کردند، خانه نمایش "دا" ، یکی از این تماشاخانه‌های خصوصی حاصل بازسازی یک سرداب قدیمی واقع در حوالی میدان فاطمی است که به دلیل اجرای مستمر آثار متفاوت و با کیفیت، توانسته کارنامه قابل قبولی از خود در بین سالن‌های خصوصی تئاتر به جای بگذارد و تماشاگران ثابتی را از بین علاقه‌مندان تئاتر دست و پا کند. این تماشاخانه نیز در این دوره از فجر حضور دارد و میزبان علاقمندانی خواهد بود که تاکنون تجربه تماشای نمایش را در محلی متفاوت نداشته‌اند.
تجربه دیدن نمایش‌های تجربی
سالن موج نو یکی از سالن‌های خصوصی تازه تاسیس تئاتر است که در ساختمان نسبتا قدیمی کوچک اما صمیمی واقع در خیابان رودبار شرقی خیابان میرداماد مشغول فعالیت است. تماشاخانه موج نو از آذرماه سال ۹۳ آغاز به کار کرده و تاکنون از نمایش‌های متعددی میزبانی کرده است. این تماشاخانه به اذعان گردانندگان آن سعی بر این دارد تا نمایش‌هایی بر اساس معیارهای هنری و تجربی را میزبانی کند.
شهروندان غرب تهران، با جشنواره همراه می‌شوند
غرب تهران از جمله مناطقی است که همیشه به دلیل کمبود سالن های نمایشی با مشکل مواجه بوده است. اکنون با تاسیس تماشاخانه "همای سعادت" این مساله تا حدود بسیار زیادی رفع شده و امکان دسترسی آسانی را برای ساکنان این منطقه ایجاد کرده است. این تماشاخانه در شهر زیبا، خیابان آیت الله کاشانی، زیرپل شهید باکری، جنب بانک پارسیان، پلاک ۲۶۱، طبقه چهار، واحد ۵ واقع شده است.
تئاتر آفتاب با حضور چهره ها درجشنواره تئاتر فجر
تماشاخانه آفتاب به سرپرستی رضا حداد کارگردان شناخته شده تئاتر برای نخستین بار با بخش "به علاوه فجر" با اجرای آثار کارگردانان شناخته شده ای چون محمد رحمانیان، آروند دشت آرای و حسن معجونی همراه شده است. این تماشاخانه در خیابان آفریقا قبل از چهارراه جهان کودک،ابتدای کوچه کمال،پلاک ۲۶ واقع شده است.
اجرای گروه تئاتر مردم در خانه موزه استاد انتظامی
خیابان "احمدی" منطقه "قیطریه" حالا دیگر تابلویی مشخص دارد "خانه موزه استاد انتظامی. خانه موزه انتظامی در بلوار اندرزگو واقع شده و شامل بخش های جذابی چون موزه استاد انتظامی، سالن بلک باکس با ظرفیت ۱۲۰ نفر در زیرزمین، کافی شاپ در پشت بام، شهر فرنگ، اتاق آینه، تماشاخانه، گالری و تابلوی ثبت امضاء و یادگاری ویژه هنرمندان صاحب نام است. تماشاخانه این مجموعه دامسال به واسطه فعالیت گروه تئاتر مردم و حضور پررنگ داریوش مودبیان نقش بسیار مهمی در بخش "به علاوه فجر" خواهد داشت.
سی و پنجمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر از اول تا 12 بهمن ماه به دبیری سعید اسدی برگزار می‌شود.
