از "بوی جوی مولیان" رسیدیم به "دلبریتو یه کم کمترش کن"/ با زهرا عاملی از ترانه سرایی تا خوانندگی، راز نادیده شدن زنان موزیسین و نقدهایی به این روزهای موسیقی

محمد کمالی: زهرا عاملی می‌گوید وضعیت ترانه خوب نیست و ترانه‌های خوبی که نوشته می‌شوند هم خوانده نمی‌شوند.

ایران آرت: زهرا عاملی از جمله بانوان ترانه‌سرایی است که در این سال‌ها جایگاه خوبی برای خودش در عرصه ترانه به دست آورده و با خوانندگان شناخته شده‌ای از جمله محمد اصفهانی، احسان خواجه‌امیری، سیروان خسروی، مانی رهنما و فرزاد فرزین همکاری کرده است.

این ترانه‌سرا در گفت‌وگو با ایران آرت به وضعیت نامطلوب ترانه در کشور اعتراض کرد و همچنین از توانایی‌اش در زمینه آواز خواندن گفت.

زهرا عاملی به خبرنگار ایران آرت گفت: موسیقی کشور ما مانند پرنده‌ای است که در حال حاضر با یک بال پرواز می‌کند. فعالیت کم‌رنگ بانوان توی ذوق می‌زند. اعتقاد دارم که موسیقی هم همچون تمامی هنرها بخش نرینه و مادینه دارد و در کشور ما به استثنای رقص که وجودش زیر سوال است، کم‌ترین فعالیت بانوان مربوط به موسیقی است. این‌که بانوان نمی‌توانند در کشور ما خوانندگی کنند بزرگترین افسوس من در این سال‌ها بوده و امیدوارم قوانین این اجازه را به خانم‌ها بدهد که بتوانند کنسرت برگزار کنند چون با پیشرفته شدن تکنولوژی و جهانی شدن موسیقی ایران، این ضعف بسیار به چشم می‌آید و به موسیقی کشور لطمه‌های مختلفی وارد می‌کنند.

این ترانه‌سرا در مورد بهبود فضای موسیقی برای بانوان گفت: ما خودمان فضا را به وجود می‌آوریم. اگر حساسیت‌ها روی فعالیت بانوان کاهش پیدا کند، چه بسا خانم‌ها شرایطی بهتر از آن‌چه که امروز آقایان دارند را به وجود آورند. شایسته‌ترین اتفاقی که کمک می‌کند، اتحاد بانوان است. باید از حسادت‌ها کاسته شود تا زمینه فعالیت به وجود آید و دخترانی که می‌خواهند وارد این عرصه شوند دل‌شان قرص باشد و برای رسیدن به هدف از هیچ تلاشی دریغ نکنند. اگر روزی این بستر فراهم شود مسلماً بهترین و زنانه‌ترین ترانه‌هایم را در اختیار بانوان خواهم گذاشت.

عاملی درباره توانایی‌های خودش در آواز خواندن گفت: شخصاً از جمله ترانه‌سراهایی هستم که توان آواز خواندن دارم ولی متأسفانه قواعد این اجازه را به من نمی‌دهد. امیدوارم یک روز بتوانم حداقل برای بانوان اجرایی داشته باشم. این‌که تاکنون چنین اتفاقی نیفتاده است به این معنا نیست که بنده محافظه‌کار هستم بلکه به قانون احترام می‌گذارم و برای رسیدن به اهدافم امیدوار هستم.

وی افزود: همان‌طور که بانوان در زمینه‌های دیگر فعال‌تر شده‌اند و حتی بحث ورود خانم‌ها به ورزشگاه‌ها هم جدی شده است، لاجرم به زودی مسئولین متوجه جای خالی بانوان در موسیقی خواهند شد. البته این اتفاق مستلزم همراهی و همبستگی موزیسین‌های خانم است چراکه به تنهایی نمی‌شود صدای خود را به مسئولین رساند.

زهرا عاملی درباره لزوم دریافت مجوز برای انتشار آثار موسیقی گفت: اساساً با کلمه مجوز مخالفم چون معتقدم هر هنرمندی وابسته به هر جایی که باشد نباید در صف مجوز بماند. مشکلی که اخیراً برای آقای چاوشی جهت اخذ مجوز آلبوم جدیدش به وجود آمد، نباید اتفاق بیفتد چون آثار محسن چاوشی به قدری کیفیت بالایی دارند که مستحق هر گونه مجوزی هستند. همچنین حسین صفا به قدری شاعر بزرگ و صاحب سبکی است که کشور ما باید به داشتن ایشان افتخار کند نه اینکه جلوی فعالیتش گرفته شود و یا سانسور شود. به نظرم مخاطبین حق دارند شعر را همان‌گونه که شاعر سروده، بدون ادیت و اصلاحیه بشنوند. امیدوارم "ابراهیم" و ابراهیم‌ها دیگر در صف مجوز نمانند و به طور کامل به مخاطبین ارائه شوند.

ترانه‌سرای آثار موسیقی پاپ تأکید کرد: اصولاً هنر نباید مجوزدار باشد. هنر از دل بر می‌آید و به دل می‌نشیند. کما اینکه شاهد بوده‌ایم آثاری که از دل برنیامده‌اند خیلی زود فراموش شده‌اند و حتی گاهی خشم مردم را هم برانگیخته‌اند. خواننده‌های پرطرفدار همچون آقای چاوشی که تریبون بزرگی در اختیار دارند با اعتراضات خود می‌توانند اوضاع را بهبود ببخشند چون امثال من که تعداد فالورهایم از فالورهای شخصی مثل وحید خزایی کمتر است، صدایمان به جایی نمی‌رسد. تنها کاری که ما می‌توانیم انجام بدهیم، حمایت از این موج است.

عاملی درباره وضعیت ترانه در کشورمان گفت: حال ترانه ما در بازار اجرایی اصلاً خوب نیست. در واقع ترانه‌های خوب نوشته می‌شوند اما خوانده نمی‌شوند. متأسفانه گوش مردم از ترانه‌های اشتباه پر شده است؛ ترانه‌هایی که از لحاظ زبانی، قافیه و تصویرسازی اشتباه هستند و بعضاً می‌بینیم که خود خواننده‌ها هم از این دست ترانه‌ها می‌سرایند. به این ترانه‌ها نه تنها نمی‌شود افتخار کرد بلکه باید به حال خواننده‌ها گریست چون وقتی توان ترانه گفتن ندارند، اصرار به نوشتن آن می‌کنند. متأسفانه خیلی از خواننده‌ها سلیقه انتخاب ترانه نیز ندارند.

زهرا عاملی خاطرنشان کرد: ما شاهد این هستیم که یک سری ترانه‌های سخیف را با عنوان ترانه بازاری دسته بندی کرده‌اند، در حالی‌که اصلاً ترانه بازاری وجود ندارد. عامل اصلی این اتفاق خواننده‌ها هستند که کارشان را آسان کرده‌اند و با رفیق‌بازی پیش می‌برند و کارهای ضعیفی را به گوش مردم می‌رسانند. این بدین معنا نیست که مردم نمی‌توانند اثر سخیف را از اثر فاخر تشخیص بدهند، اتفاقاً مردم ما بسیار باهوش هستند که اگر نبودند امثال آقای چاوشی، خواجه‌امیری و یراحی در این مملکت نمی‌فروختند و یا خواننده‌هایی مثل داریوش و ابی طرفدار نداشتند. 

ترانه‌سرای آثار پاپ افزود: اگر اثری شنیده می‌شود که ارزش بالایی ندارد به خاطر این است که مردم ما مجبور هستند چنین آثاری را گوش بدهند. خواننده‌ها به عنوان مؤلف نباید آثار سخیف را به خورد مردم بدهند. مردم ما همواره از هنرمندان حمایت کرده‌اند و چه بهتر است اگر این حمایت و تشویق برای کار خوب و فاخر باشد، نه کارهای سخیف. اگر بنده مسئول تأیید مجوز بودم مسلماً شایسته‌سالاری را مبنای کار می‌گذاشتم. کاش افرادی که پشت میز مجوز نشسته‌اند به کارهای سخیف که تأثیر مستقیم روی نوجوانان می‌گذارد مجوز ندهند.

عاملی درباره هدیه دادن ترانه به خواننده‌ها گفت: من به شدت با این موضوع مخالفم. دوست خواننده من پس از آن‌که مدتی شعر من را در اختیار داشت و هزینه‌اش را طلب کردم، آن را به من برگرداند و به سراغ ترانه‌های رایگان رفت. این مشکل هم از خود ترانه‌سراها نشأت می‌گیرد. ترانه‌سراها نباید به راحتی از حقشان بگذرند. خواننده‌ها با خواندن این ترانه‌ها، درآمدهای آنچنانی کسب می‌کنند و در این میان حق ترانه‌سراها پایمال می‌شود. شاید به همین دلیل است که اصلا نمی شود به ترانه سرودن به عنوان یک شغل و منبع درآمد نگاه کرد.

عاملی ادامه داد: واقعاً کاش یک نگاه دوباره‌ای به موسیقی و ترانه این مملکت بشود. این نگاه دوباره باید از سمت مؤلفین شروع شود. مردم باید حمایت کنند و باید در این زمینه فرهنگ‌سازی صورت بگیرد تا ادبیات این مملکت از دست نرود. من اعتقاد دارم که ما ترانه‌سراها بار ادبیات این مملکت را به دوش می‌کشیم و ببیند ما چقدر وارثان نالایقی بوده‌ایم که ادبیات 2500 ساله این مملکت از "بوی جوی مولیان" از قرن چهارم به "دلبریتو یه کم کمترش کن" و "شوخیه مگه بذاری بری نمونی" رسیده است. واقعاً ما حامل‌های خوبی برای این ادبیات نبوده‌ایم و امیدوارم این ادبیات از دست ما نجات پیدا کند!

زهرا عاملی در پایان گفت‌وگو اظهار داشت: امیدوارم فضا برای فعالیت خانم‌ها بهتر شود. نترسیم و اعتماد کنیم زیرا بانوان می‌توانند فضای بهتری بسازند. امیدوارم به گوش مردم احترام بگذاریم و امیدوارم سال آینده در همین زمان اگر باز هم گفت‌و‌گویی با هم داشتیم، وضعیت موسیقی خیلی بهتر از چیزی که شاهد هستیم باشد.