توصیف میشل تاپیه از آثار صادق تبریزی ؛ هنر والا

میشل تاپیه منتقد شناخته شده غربی، نیم قرن پیش آثار صادق تبریزی را هنر والا توصیف کرد.

ایران آرت: ششم جولای سال 1964 ( چهارم تیر ۱۳۴۳ ) زمانی که نخستین نمایش تالار ایران شکل گرفت، چشم به نوآوری های هنری صادق تبریزی خیره ماند.

صادق آن روزها ۲۵ ساله بود و در میان گروه ۱۲ نفری هنرمندان مؤسس گالری تالار ایران زیبایی شناسی اصیل ایرانی را به زبانی امروزی بازآفرینی می کرد.

کریم امامی در متن نقد تجسمی ستون کیهان انگلیسی از صادق تبریزی به‌ عنوان سفالگری موفق نام برد که نخستین آثار روی پوست را برخواسته از نقوش هنرهای بومی ارائه داده است.

هنرمندان تالار ایران در تعهد به هنر تجریدی یا به گفته امامی هنر انتزاعی، در مقابل هنر پیکرنما شروع به همکاری کردند و مدرن‌ترین گالری زمان خود با تعهد به تحولات فرهنگی، اجتماعی و گسترش خوانش و سواد تصویری جامعه را تأسیس کردند.

تبریزی اما آگاهانه در چرخش بین هنر انتزاعی و تجرید سنتی حرکت می‌کرد و از دست یازیدن به فرم و محتوای متفاوت و بداهه سازی ابایی نداشت.

جالب اینکه هفت سال پس از تأسیس تالار ایران در ۱۳۵۰ گزیده از آثار صادق تبریزی در گالری سیروس پاریس به نمایش درآمد؛ یکی از دیدار کنندگان از این نمایشگاه، میشل تاپیه منتقد هنری شناخته شده آن روزها بود؛ میشل آثار صادق تبریزی را هنر والا توصیف کرد.

تاپیه در آن روزگاران منتقد مورد توجه بود و به عنوان مبدع اصطلاح هنر آن‌فرمال (unformal) در تبیین هنر دهه 50 ،نقدهایش با اقبال روبرو بود . تاپیه، صفت والایی را به‌عنوان زیبایی‌شناسی فلسفی و عنصر اصلی هنر مدرن به کار می‌برد و در ابراز این توصیف بسیار هم سخت گیر بود.

نمایشگاه پاریس برای صادق ۳۲ ساله به سان سکوی دیده شدن و نقطه عزیمت به شهرت عمل کرد و او با جسارت افزون تری به درهم آمیختن هنر کلاسیک ایرانی و هنر مدرن انتزاعی مبادرت ورزید و به اصطلاح به هنر زمانه خویش پاسخ در خور و شایسته داد.

تبریزی در دهه 60 این اعتبار را در جهت گسترش هنر تجریدی ایرانی به کار بست و پس از بازگشت به ایران در مدار آنچه تفکر عمومی جامعه خواستار آن بود، حرف هایی تازه از دریچه هنرش خلق کرد.

صادق هوشمندانه با بازگشت به موتیف‌های سنتی و تکیه بر تکنیک والای خود سعی بر گسترده‌ کردن خوانش های نوین از هنر بومی در لایه‌های جریان مدرن کرد و در این مسیر همیشه نو به نو شد و به دایره تکرار مکرر نیفتاد.

تبریزی یک نقاش‌زاده بود، او در بیوگرافی خودنگاره، پدرش را نقاش ریزه‌کار خواند. وی به خوبی به لحن هنر سرزمین مادری و جریان زنده هنر در زندگی مردمان گذشته اشراف داشت و رویکرد اجتماعی هنر سنتی را می‌شناخت و سعی در تطبیق آن با جهان جدید داشت.

او تنها یک هنرمند نبود، او در تلاش برای جریان‌سازی در هنر معاصر در سال ۱۳۵۲ نگارخانه ۶۶ را تأسیس کرد تا بتواند مرکزی برای رویکرد خود شکل دهد.

بی جهت نیست این روزها آثار او به طور همیشگی در حراجی های خاورمیانه با رشد قیمت روبرو ست و به تازگی چهار اثر او در بونامز لندن در یک شب همگی به فروش رسیدند، اتفاقی که بسیار اندک برای هنرمندان صاحب مارکت رخ داده است.