شفاف سازی روند بهسازی موزه هنرهای معاصر تهران/سید مجتبی حسینی به شایعات پاسخ داد
معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره دلایل طولانی شدن بازسازی موزه هنرهای معاصر تهران و برخی شایعات پاسخ داد.
ایران آرت: یک سال پیش بود که بازسازی موزه هنرهای معاصر تهران آغاز شد. از سال1356 که موزه هنرهای معاصر تهران کار خود را آغاز کرد تا امروز هیچ‌گاه به‌طور کامل مرمت نشده است. طبیعی است که بنای موزه در طول این سال‌ها نیاز به مرمت داشته است. بازسازی موزه نخستین مرمت گسترده آن در طول 40سال گذشته است.
ماه‌های پیش از بازسازی موزه از بهترین دوره‌های موزه در سالهای اخیر بود. نمایشگاه "ریشه‌ها و سنگ‌ها" آثار تونی کرگ، مجسمه‌ساز آلمانی‌ـ‌انگلیسی و نمایشگاه آثار علی‌اکبر صادقی که هر دو با استقبال بسیار مخاطبان مواجه شدند و مرمت "حوض روغن" نوریوکی هاراگوچی خبر از روزهای خوب موزه می‌داد. حالا انگار با بازسازی قرار است موزه دوره تازه‌ای را آغاز کند.
به گزارش همشهری، بازسازی موزه از اردیبهشت‌ماه گذشته آغاز شد. در وعده اولیه قرار بود بازسازی موزه تا شهریور سال گذشته به پایان برسد اما مسئولان موزه گفتند که ممکن است بازسازی تا ماه‌های آبان و آذر نیز طول بکشد اما وعده قطعی مسئولان موزه این بود که همزمان با ایام دهه فجر و جشن‌های چهلمین سال پیروزی انقلاب اسلامی گنجینه موزه هنرهای معاصر با کیوریتوری (گالری‌گردانی) یک کیوریتور بین‌المللی به نمایش درمی‌آید تا علاقه‌مندان هنر ایران و جهان بار دیگر تماشاگر آثار ارزشمند موزه هنرهای معاصر تهران باشند. اما حالا یک سال از آغاز عملیات بازسازی و مرمت موزه هنرهای معاصر می‌گذرد و هنوز خبری از بازگشایی موزه نیست. در گفت‌و‌گو با سیدمجتبی حسینی، معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی آخرین وضعیت بازسازی موزه را جویا شدیم.
گنجینه در امنیت کامل/حتی پوست تخمه هم از موزه خارج نشده
سید مجتبی حسینی در پاسخ به پرسش همشهری درباره وضعیت موزه می‌گوید: "مسائلی در بازسازی موزه پیش آمده که خارج از اراده و اختیار ما بوده است. به‌طور کلی، تعیین زمان دقیق برای بازسازی دشوار است. بازسازی بنا حتی با ساختن خیلی فرق می‌کند آن هم بازسازی بنایی مثل موزه هنرهای معاصر که حساسیت‌های بسیار دارد و نقشه اولیه سازه نیز در اختیار ما نیست. اما در عین حال ملاحظاتی بوده که بازسازی را طولانی‌تر کرده است. یکی اینکه ما در آنجا آثار گرانبهایی داریم که به هر دلیلی نباید از آن خارج شود. چرا که خروج آثار از موزه مستلزم پذیرفتن هزاران حرف و شایعه است. برای همین باید مرمت بخشی به پایان برسد تا گنجینه به آنجا منتقل شود بعد محل نگهداری آثار مرمت شود و بعد دوباره آثار به آنجا منتقل شود. در هر کدام از این جابه‌جایی‌ها باید آثار لاک و مهر شود و میزان آلاینده‌ها بررسی شود و.... تأکید من این بود که هیچ چیز از موزه خارج نشود و باید بگویم که در کل فرایند بازسازی حتی یک پوست تخمه هم از موزه خارج نشده است."
نشتی لوله چدنی چهل‌ساله
اما مشکلات بازسازی موزه فقط به ملاحظات رسانه‌ای و امنیتی محدود نمی‌شود. "نکته دیگر درباره ساختمان موزه این است که این بنا تا کمر در خاک فرورفته است. ما در موزه با دو سطح رطوبت مواجه بودیم؛ رطوبت صعودی و نزولی. یعنی هم از سقف رطوبت داشتیم و از زمین. شما بعد از بازسازی می‌آیید و درباره آنچه به چشم می‌آید نظر می‌دهید که مثلاً این کف‌پوش یا پنجره یا کاشی خوب است یا بهتر بود از جنس دیگری استفاده می‌کردید اما کسی لوله چدنی 40 سالهای را که در خاک است و پوسیده و نشتی دارد و سبب می‌شود که رطوبت محیط پایین نیاید، نمی‌بیند. همین‌ها فرایند بازسازی را طولانی‌تر کرده است."
موزه نباید نقش گالری را بازی کند
نکته دیگری در غیبت موزه هنرهای معاصر تهران به چشم می‌آید فقدان مکانی مناسب برای برگزاری برنامه‌های ملی و جشنواره‌های وزارت ارشاد مثل جشنواره هنرهای تجسمی فجر است. یازدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر بسیار گسترده‌تر از همیشه برگزار شد؛ بخش‌هایی مثل طوبای هنر، چهارسوی هنر، سینمای تجسمی، پلاک 40 ازجمله بخش‌هایی بودند که رونق بسیار به جشنواره بخشیدند. در طول سالهای گذشته اغلب موزه هنرهای معاصر میزبان بخش اصلی جشنواره هنرهای تجسمی بود اما در سالی که موزه درگیر بازسازی بود جشنواره تجسمی فجر در گالری‌های مؤسسه صبا (فرهنگستان هنر) و باغ موزه قصر و... برگزار شد. هنوز یک گالری بزرگ که میزبان برنامه‌های ملی در حوزه هنرهای تجسمی باشد وجود ندارد و در طول این سال‌ها موزه یک‌تنه این بار را به دوش کشیده است.
معاون هنری وزارت ارشاد درباره طرح گالری ملی می‌گوید: "در حقیقت در همه این سال‌ها موزه از نقش موزه‌ای خارج می‌شد و ردای گالری را به تن می‌کرد. فعالیت‌های موزه‌ای موزه هنرهای معاصر باید بیشتر از فعالیت‌هایی شبیه گالری باشد. درست نیست که موزه گنجینه‌اش را در پستو نگه دارد و نقش گالری را بازی کند. اما نکته‌ای که شما می‌‌گویید یعنی گالری ملی ایران بارها طرح شده و به نتیجه نرسیده است. طرح ایجاد گالری ملی ایران در توسعه موزه هنرهای معاصر تهران دیده شده بود. مجموعه پارک لاله می‌تواند پهنه هنرهای تجسمی باشد. هم زمین‌ها متعلق به وزارت ارشاد است هم ظرفیت‌هایش وجود دارد. اما به‌نظرم وجود نگارخانه‌های متعدد از یک گالری بزرگ که یکی دو بار در سال بیشتر استفاده نشود بهتر است."
توجه معاون هنری ارشاد بیشتر به ظرفیت‌های موجود تجسمی کشور و کارکرد جایی به‌عنوان گالری ملی است. اینکه گالری ملی درصورت تأسیس شاید خیلی وقت‌ها بی‌استفاده بماند و به جایی شبیه پردیس تئاتر خاوران یا سالن‌ها و مجموعه‌های دیگر تبدیل شود؛ "به هر حال، جایی مثل مجموعه صبا جزء ظرفیت‌های نمایشگاهی کشور است. خواهش می‌کنم اسم نهادها را بردارید فرقی نمی‌کند متعلق به وزارت ارشاد باشد یا فرهنگستان هنر. اما پرسش اصلی اینجاست که ما چقدر نمایشگاه در کشور برگزار می‌کنیم که نیازمند فضای این‌چنینی باشد؟ حالا چه فایده دارد که مثلاً ما یک گالری بزرگ ایجاد بکنیم و از فردا صرفاً مراقب گالری باشیم و هزینه‌های نگهداری‌اش را بدهیم و سالی چند نمایشگاه بزرگ بیشتر در آنجا برگزار نشود؟"
معاون هنری ارشاد در پایان صحبت‌هایش وعده می‌دهد که به‌زودی موزه بازگشایی شود؛ "رأی شخصی من این بود که به انجام رساندن بازسازی در کمتر از یک سال ممکن نیست. به‌زودی بازسازی به پایان می‌رسد و برنامه‌ای شایسته برای بازگشایی موزه تدارک دیده می‌شود." اما خبرها حاکی از این است که بازسازی موزه هنرهای معاصر دست‌کم تا میانه‌های تابستان طول می‌کشد و به‌نظر می‌رسد که شهریور یا مهر باید منتظر بازگشایی موزه باشیم.
گنجینه هنر قرن بیستم
موزه هنرهای معاصر که از سال1356 کار خود را آغاز کرده است یکی از غنی‌ترین گنجینه‌های هنر مدرن قرن بیستم را در خود جا داده است. آثاری از پابلو پیکاسو، هنری مور، جکسون پولاک، مارک روتکو، رنه ماگریت، پل گوگن، اندی وارهول، آلبرتو جاکومتی و بسیاری دیگر از هنرمندان بزرگ قرن بیستم در آنجا نگهداری می‌شود. بنایی که کامران دیبا با الهام از بادگیرهای کویر ساخته و یکی از زیباترین آثار معماری مدرن ایران نیز به شمار می‌رود. در 20سال گذشته موزه چندبار گنجینه‌اش را به تماشای مخاطبان گذاشته است. چنان‌که مسئولان وزارت ارشاد وعده داده‌اند پس از پایان فرایند بازسازی قرار است بار دیگر گنجینه موزه هنرهای معاصر به تماشای عموم درآید.
