ژان لوک گدار در قاب کارگردان برنده اسکار!/ «کن» به کام سینمای ایران
در این گزارش از حواشی و رویدادهای روز پنجم جشنواره فیلک کن می‌خوانیم.
ایران آرت: امسال ٢١ فیلم در بخش مسابقه اصلی و ١٨ فیلم در بخش نوعی نگاه حضور دارند و دو فیلم ایرانی که یکی در بخش نوعی نگاه نمایش داده شد و دیگری در خارج از مسابقه. تعداد فیلم‌های کوتاه و سینه‌فونداسیون ٢٨ تاست. به اینها باید ١٥ روز کارگردانان و هفته منتقدان را هم اضافه کرد که هرکدام به طور مستقل، ولی در کنار جشنواره کار می‌کنند. همچنین شرکت کارگردانان معروفی همچون میشل هانکه، سوفیا کاپولا (دختر فرانسیس فورد کاپولا) و فاتیح آکین، فیلم‌ساز آلمانی ترک‌تبار، به جشنواره امسال رونق زیادی بخشیده است. لادن موسوی، خبرنگار «شرق» در کن نوشته است: همین نکته هیجان فیلم‌بین‌های حرفه‌ای را زیاد می‌کند. درعین‌حال حضور جوانان فیلم‌ساز و استعداد‌های جدید کم‌رنگ است و یکی از بزرگ‌ترین امتیازات کن که معرفی استعداد جدید در سینماست به بخش‌های جانبی جشنواره منتقل شده! بخش «نوعی نگاه» مهم‌ترین بخش جنبی این جشنواره معتبر است. به قول تیری فرمو (Thierry Fremaut)، مدیر جشنواره، فیلم‌های این بخش هنوز شکننده هستند و به پختگی کامل نرسیده‌اند. این فیلم‌ها همیشه در سالن معروف دبوسی (Debussy) نمایش داده می‌شوند.
داوران این بخش هم معمولا برگزیدگان سال قبل هستند؛ و اما فیلم‌های کوتاه هم در دو بخش با هم به رقابت می‌پردازند. بخش اصلی و همین‌طور «سینه‌فونداسیون» که فیلم‌های کوتاه دانشجویان در آنجا به نمایش درمی‌آید و برای حضور در این بخش باید شاگرد مدرسه سینمایی یا دانشجوی دانشگاه بود. فرق دیگر «سینه‌فونداسیون» این است که برخلاف بخش اصلی که یک جایزه بیشتر ندارد، سه برنده دارد که مشمول جوایز نقدی هم می‌شود.
در کنار اینها، دو بخش دیگر هم وجود دارد که کاملا مستقل از یکدیگرند: یکی «هفته منتقدان» و دیگری «پانزده روز کارگردانان». فیلم‌های این دو بخش هیچ‌وقت در سالن اصلی (لومیر) یا دبوسی نمایش داده نمی‌شوند. تنها وجه مشترک تمام این بخش‌ها، جایزه معروف «دوربین طلایی» است. این جایزه به «بهترین فیلم اول» اهدا می‌شود. حالا فیلم چه در بخش «مسابقه اصلی» حضور داشته باشد و چه در «هفته منتقدان». جعفر پناهی با اولین فیلمش تنها فیلم‌ساز ایرانی است که تاکنون این جایزه را دریافت کرده است.
در طبقه پایین «کاخ جشنواره» بازار فیلم برپا می‌شود. این بازار آن‌قدر بزرگ و گسترده است که غیر از غرفه‌داران که نشانی محل استقرار خود را می‌دانند، اغلب بازدیدکنندگان درون آن گم می‌شوند! هر سال هزاران فروشنده و خریدار فیلم و همچنین مدیران جشنواره‌های مختلف دنیا در این بازار شرکت می‌کنند تا ضمن آشنایی و تبادل‌نظر به خریدوفروش فیلم‌های خود مبادرت کنند. اما سینمای ایران هم هر سال حضور پررنگی در این بازار دارد. غیر از چتر سینمای ایران که شش کمپانی در ذیل آن فعالیت دارند (فارابی، فیلمیران، الی ایماژ، پرشین فیلم، آریا انیمیشن و کمپانی آیکندی)، ایرانی‌های مستقل دیگر هم در بازار فعالیت دارند از جمله دریم لب فیلم (نسرین میرشب)، حوزه هنری سوره، خانه هنر ایران (مرجان علیزاده) و مؤسسه مستقل‌های ایران (محمد اطبایی).
جشنواره کن که امسال هفتادمین دوره خود را برپا کرده، به‌طور مستمر – غیر از سال ١٩٦٨ - و بی‌وقفه برگزار شده است. سال ١٩٦٨ اما این جشنواره را «ژان رنوار»، « فرانسوا تروفو» و البته «ژان لوک گدار» برای همراهی با جنبش دانشجویی-کارگری می ۱۹۶۸ فرانسه تعطیل کردند.
امسال میشل هازناویسیوس (Michel Haznavicus) با فیلم «هولناک» سراغ همین کارگردان بزرگ دنیا «گدار» رفته که به‌جرئت می‌توان گفت مهم‌ترین کارگردان فرانسه محسوب می‌شود و براساس کتابی نوشته زن سابقش آن ویازمسکی (Anne Wiazemsky) ساخته شده است.
فیلم، عشق و زندگی مشترک این زوج را تا به هنگام جدایی‌شان نشان می‌دهد. گدار که به طور تقریبی ٢٠ سال از زنش بزرگ‌تر بوده، او را عاشقانه دوست داشته، اما با اخلاق، تفکرات و ایده‌هایش او را از خود خسته و دلزده می‌کند تا طلاق بگیرد.
میشل هازناویسیوس که جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی را برای فیلم «هنرمند» (The artiste) در کارنامه خود دارد، این فیلم را به شیوه طنز‌آمیز ساخته و تماشاگران همراه با فیلم مدام به دیالوگ‌ها و طنز موقعیت می‌خندند. لویی گارل (Louis Garrel)، هنرپیشه جوان و بسیار پرطرفدار فرانسوی، نقش «گدار» را باز می‌کند. او مانند گدار، در تمام مدت فیلم نوک‌زبانی حرف می‌زند و بازی بی‌نظیری را ارائه می‌دهد.
فیلم ریتم تندی دارد و یک‌ساعت و ٤٠ دقیقه آن به تندی می‌گذرد، اما فیلم قطعا طرفداران گدار را خوشحال نمی‌کند. چون چهره نشان‌داده‌شده از این کارگردان چندان سمپات نیست، اما اغلب می‌دانند که گدار، آدمی با شخصیت و رفتار خاصی است.
هازناویسیوس این‌بار نیز مانند فیلم‌های قبلی‌اش، از حضور همسر خود در فیلم استفاده کرده است، اما برنیس بژو (Berenice Bejo) این‌بار نقش اصلی فیلم نیست که کلا این قضیه به دلیل نبود شباهت بین او و آن ویازمسکی منتفی بوده. او نقش دوم فیلم را دارد. شاید بتوان گفت که تنها بازی خوب این بازیگر در فیلم «گذشته» اصغر فرهادی بوده که برای آن جایزه نخل طلای بهترین بازیگر زن را از جشنواره فیلم کن دریافت کرد.
