آتشفشان‌هایی روی بوم تا دو روی سکه‌های ایرانی / گالری‌گردی ایران آرت در 4 نمایشگاه
سارا ساسانی: در گالری‌گردی این هفته ایران آرت به نمایشگاه‌های گالری سیحون، دلگشا، هما و اعتماد پرداختیم.
ایران آرت: در گالری‌گردی این هفته ایران آرت به نمایشگاه آثار منصور نصرت نظامی با عنوان «آتشفشان» در گالری سیحون، نمایشگاه نقاشی‌های زهرا نوری زُنوز با عنوان «ابتدای چشم‌انداز» در گالری دلگشا، نمایشگاه مجسمه‌های نغمه پاشایی با عنوان «میان دو دنیا» در گالری هما، نمایشگاه نقاشی‌های پروین امیرقلی با عنوان «دو روی سکه» در گالری اعتماد سر زده‌ایم.
آتشفشان ساختگی
این طبیعی است که هر بار با آثار منصور نصرت نظامی مواجه می‌شوم شگفت‌زده و به وجد می‌آیم. آثار نصرت نظامی ممکن است در یک مسیر قرار بگیرد و تکرار شود اما هیچ‌گاه مخاطب را با از دستیابی به حظ بصری جدید محروم نمی‌کند.
منصور نصرت نظامی، در نمایشگاه جدیدش با عنوان «آتشفشان» با همان تکنیک قبلی، ترکیب مواد به ترسیم آتشفشانی برجسته بر روی سطح دو بعدی پرداخته است. کوه‌هایی سر برافراشته از میان کادر تصویر و سنگ‌هایی مشتعل شد که از دهانۀ کوه آتشفشانی فرو ریخته و گدازه‌هایش را به خود گرفته است.
آثار نظامی یکنواخت و منظم هستند و از ریتم و فرم و حرکت خاصی برخوردارند. آثار او به نقش برجسته‌هایی می‌مانند که با متریالی خاص همچون مقوا، کاموا و سنگ‌های سیاه شکل گرفته‌اند. این گدازه‌های آتشفشانی از گوشه‌ای از کادر نشأت می‌گیرند و در طول سطح اثر ادامه می‌یابند.
افرا خاکزاد در بیانیۀ اثر آورده است؛ «... ماحصل سازه‌های نصرت نظامی حجم‌هایی گرچه ثابت‌اند اما درون‌شان انفجار را می‌توان حس کرد. خطوطی لغزان در آستانۀ یک انفجار و انهدام. سازه‌هایی متشکل از بافت‌های منسجم و گاهی انفجاری از آتشفشانی درونی، گویی مدام در حال فروپاشی‌اند. نظامی واقعیت و خیال را در هم می‌آمیزد، زمان و فضا را منهدم می‌کند و آنی اَبدی از احساس و جهانی محض پدید می‌آورد.»
نظامی بخشی از واقعیت طبیعت را برش داده و با خیال‌انگیزی شاعرانۀ یک نقاش در آمیخته و تصویری متمایز ناشی از درآمیختگی واقعیت و خیال ساخته است.
نمایشگاه آثار منصور نصرت نظامی با عنوان «آتشفشان» تا 1 خرداد در گالری سیحون برپاست. گالری سیحون در خیابان وزرا، خیابان چهارم، شمارۀ 11 واقع شده است.
طبیعتی حاکم
زهرا نوری زُنوز در مجموعۀ جدیدش با عنوان «ابتدای چشم‌انداز» در گالری دلگشا به طبیعت پرداخته است، طبیعتی متفاوت از آنچه که پیش از این تصور می‌شد. طبیعت زنوز از دور ایستادن و نگریستن است، همچون چشم‌اندازی که در ابتدای راه ایستاده باشیم. آثار او در ابعاد متوسط پرداخته شده‌اند؛ اما طبیعت از نظر او ابعاد بزرگی دارد با شاخ و برگ و پراکندگی زیاد.
آثار زنوز شب و روز ندارد اما نوری از مقابل به کل عناصر تصویر تابیده است و درختان و ادوات جنگل را نورانی کرده است. از سویی دیگر طبیعت زنوزی فقط خاص جنگل است؛ نه کوه، نه دریا و نه آسمان و خورشید در آن پیدا نیست. گاهی طبیعت را در شب جست‌وجو کرده و گاهی در روشنایی روز.
اما امری در آثار او مشترک‌اند و غیرمنتظره و آن حضور انسان در طبیعت و دل جنگل هستند. انسان‌هایی در قوارهای کوچک به شکل موجوداتی سرگردان در گوشه‌هایی از جنگل نشسته‌اند و نه تأثیرگذار، بلکه تأثیر پذیرند.
انسان‌ها در مجموعۀ «در ابتدای چشم‌انداز» بر محیط و اطراف خود احاطه‌ای ندارند. بلکه به شکل موجوداتی کوچک شده در درون طبیعتی عظیم و قدرتمند محصور شده‌اند و به دنبال راهی برای گریز می‌گردند.
عناصر زیاد و در هم تنیدۀ آثار زنوز در عین شلوغی، در هم ریخته و آشفته نیستند و با ریتم و آهنگی خاص در کنار هم قرار گرفته‌اند و همچون طبیعتی ناشناخته و دور از دسترس انسان ترسیم شده‌اند.
رنگ‌ها در آثار او نه غالب هستند و نه مغلوب و در عین همنشینی تعادل موجود، نفس جنگل را حفظ کرده‌اند. تنها عنصری که در این طبیعت متعادل، ناهمگون است و نامتعادل رفتار می‌کند همان انسان گریزپایی است که در دل طبیعت محبوس شده و چون خود را در میان این تعادل ناتوان می‌بیند، تلاش می‌کند برای عبور از این چشم‌انداز زیبا و فریبنده.
نمایشگاه آثار نقاشی زهرا نوری زنوزی با عنوان «ابتدای چشم‌انداز» تا 31 اردیبهشت ادامه دارد. گالری دلگشا در خیابان کریم‌خان، خیابان ایرانشهر، کوچه مهاجر، شمارۀ 30 قرار دارد.
پل‌های مجسم
وقتی عنصری در جهان اطراف هنرمند اهمیت پیدا می‌کند، ذهن هنرمند در گرو آن سوژه در تلاش برای یافتن ارتباطی میان آن و جهان ابژگی پیرامون می‌گردد.
نجمه پاشایی هنرمند جوان مجسمه‌ساز در مجموعۀ اخیرش با عنوان «میان دو جهان» به عنصری در معماری پرداخته است. عنصری که آثار آن را می‌توان از دوران قبل تا به امروز در جهان مشاهده کرد. پل عنصری است ارتباطی میان دو چیز، عنصری است میانی در رسیدن و نرسیدن، ماندن، رفتن و حتی برگشتن. از سویی پل می‌تواند محل ارتباط میان دو جهان باشد، ماهور توسی در توضیح این مجموعه که این روزها در گالری هما در معرض نمایش است، می‌گوید: «... پل برای او مبنایی‌ست مطمئن و محکم برای عزیمت از نقطه‌ای به نقطه‌ای دیگر، از بالا به پایین، از چپ به راست، از خوشی به ناخوشی، از غم به شادی، نامکانی که از کدهای ژنتیکی هویت می‌گیرد برای بازگشتن به مکانی غیر جغرافیایی، به جایی که امن است و هیچ اثری خالق اثر را تهدید نمی‌کند.»
آثار حجمی، پاشایی در ابعاد کوچک ماکت‌هایی از پل را نشان می‌دهد، پل‌هایی‌که گاهی از شکل اصلی و کارکرد اساسی خود خارج شده‌اند و نمایش دیگری از سازه را نشان می‌دهند. پل‌هایی که اغلب پلکانی اما عبور دهنده و رساننده هستند. این آثار بیشتر ماهیت پله را دارند تا پل اما ویژگی پله علاوه بر رسانندگی، صعود دهنده و نازل کننده هم هستند.
نمایشگاه آثار نجمه پاشایی باعنوان «میان دو جهان» تا 31 اردیبهشت در گالری هما برقرار است. گالری هما در خیابان کریم‌خان، خیابان سنایی، کوچه چهارم غربی، شمارۀ 8 قرار دارد.
سکه‌های نقش برجسته
پروین امیرقلی به یک دغدغۀ تاریخی- تمدنی پرداخته است. او در نمایشگاه جدیدش با عنوان «دو روی سکه» در گالری اعتماد با رویکردی تاریخی، مسئله سکه و نقشی که روی آن ضرب می‌شد را بررسی کرده است.
او در بیانیۀ اثرش گفته: «برخلاف باورها، شیر و خورشید بیش از آنکه نماد ملّی یک کشور در دوران مدرن باشد، نماد یک تمدن کهن است. تمدنی که سرزمین‌هایی از میان‌رودان تا هندوستان و از آسیای مرکزی تا سرزمین پارس را دربرمی‌گیرد. در طول تاریخ ادیان و اقوام گوناگون هر یک نشانی از خود را بر این تصویر افزوده‌اند. گاه خورشید را ایزدی که جهان رااز آلودگی دور می‌دارد و شیر را نماد قدرت و غلبه دیده‌اند و هنگامی دیگر، شیر را نشان شجاعت، دلیری و جوانمردی انگاشته‌اند و محو جاذبۀ جادویی خورشید شده‌اند. ...»
امیر قلی در نقاشی‌هایش که اغلب در ابعاد بزرگ پرداخته شده‌اند، نقوش مختلف سکّۀ ضربی را در دوره‌های مختلف ترسیم کرده است. او در پرداختن به این آثار از شیوه‌ای خاص و متفاوت برای گذاشتن رنگ استفاده کرده است که علاوه بر ایده شیوۀ اجرایی او نیز این آثار را ویژه و متمایز کرده است.
پروین امیرقلی رنگ‌های برجسته بر روی سطح اثر گذاشته و سپس با ظرافت خاصی این رنگ‌ها را توسط کاردک نقش زده است به شکلی که نقاشی‌ها همچون نقش برجسته می‌نمایند.
او در این مجموعه سکه‌هایی از دوره‌های مختلف تاریخی را همچون صفویه، دورۀ قاجار؛ با نشان شیر و خورشید و تصویر ناصرالدین شاه و... را ترسیم کرده و هچنین به نقاشی پرچم خانات و ایلات مختلف در دورۀ صفویه و قاجر پرداخته است. از ویژگی‌های این سکّه‌ها و پرچم‌ها حضور نقش شیر و خورشید در میان آنهاست.
اما این نشان در دوره‌های مختلف به اشکال گوناگونی کشیده شده است و بنا به تعبیرهای مختلف در دوره‌های مختلف تاریخی عناصر دیگری به آن اضافه شده است، ادواتی همچون شمشیر، تاج و عباراتی چون الملک و الله، اسداله الغالبو علی شیر خدا، زمانی حتی شیر هم متغیّر شد و بال و دمش تغییر کرد.
به هر حال پرداختن به یک نشانۀ تصویری و تاریخی می‌تواند ابعاد مختلفی پیدا کند و بهتر از منظر نشانه‌شناسی نیز مورد بررسی قرار بگیرد.
نمایشگاه آثار پروین امیرقلی با عنوان «دو روی سکه» تا 24 اردیبهشت برپاست. گالری اعتماد در خیابان مفتح جنوبی، خیابان شیرودی، شمارۀ 25 واقع شده است.
