خواننده ایرانی که به زبان ژاپنی ترانه خواند/ تاثیر شجریان
خواننده باسابقه موسیقی فولکوریک از اجرای متفاوتش در ژاپن و تاثیری که استاد شجریان روی مسیر هنری او گذاشته است میگوید.
ایران آرت: حسن فداییان جزو معدود هنرمندانی است که در سالهای ابتدایی دهه هفتاد به فعالیت در عرصه موسیقی پرداخت و با ترانه "عید آمد و عید آمد" در میان مخاطبان و مردم مطرح و خاطرهساز شد و پس از آن به فعالیت در عرصه موسیقی فولکوریک پرداخت. این آهنگساز و خواننده که طی سالها و دهههای اخیر در عرصه موسیقی حضور پررنگی نداشته، در گفتگوی پیشرو که با خبرگزاری ایلنا انجام شده از دلایل کاهش فعالیتهایش و تفاوت فضای موسیقی دهههای قبل با سالهای اخیر سخن گفت.
موسیقی در دهههفتاد با چه محدودیتهایی مواجه بود؟
به هرحال در آن مقطع که من فعالیتهای هنریام را آغاز کردم و حال سی سال از آن گذشته، محدودیتهایی وجود داشت و دلیل آن، فضای جدیدی بود که پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایجاد شده بود. به هر حال در آن سالها تولید و اجرای هر اثری امکانپذیر نبود. بهطور مثال در آن سالها واژه ترانه کاربردی نداشت و از آن با عنوان سرود یاد میشد و ما نیز از به کار بردن کلمه ترانه پرهیز میکردیم.
سبک و سیاق شما چقدر تحت تاثیر شرایط موجود بود؟
در آن مقطع و در ابتدای فعالیتم چند سرود خواندم که یکی از آنها در رثای امام خمینی(ره) بود و اثر دیگرم درباره جانبازان جنگ تحمیلی بود. قطعه دیگری نیز داشتم که حال و هوایی فولکوریک داشت که آن هم به نوعی تحت تأثیر فضای موجود و میتوان گفت برای انقلاب پیامآور بود. پس از آنکه مدتی در زمینه موسیقی ایرانی فعالیت کردم و به تولید آثار فولکوریک نیز پرداختم، استاد بزرگ موسیقی یعنی آقای محمدرضا شجریان به من توصیه کردند که صرفأ در زمینه موسیقی فولکوریک فعالیت کنم.
چه شد که ایشان به شما چنین توصیهای کردند؟
در آن سالها، قطعههای قدیمی "شد خزان"، "تو ای پری کجایی" و"سرگشته" آثار استاد حسین قوامی را بازخوانی کرده بودم و استاد شجریان آنها را شنیده بود. ایشان پس از شنیدن آن آثار به من گفت تو بسیار خوب تصنیف میخوانی، پس تلاش کن و حتما موسیقی مازندران را گسترش بده تا آنجا که در خارج از مرزها نیز شنیده شود؛ زیرا ملودیهای خطه مازندران بسیار جالب توجه هستند و حیف است به آنها پرداخته نشود. من نیز بنا به گفته استاد که برایم بسیار ارزشمند بود، تصمیم گرفتم بهطور متمرکز به تولید آثار فولکوریک مازندران بپردازم؛ لذا به اجرای ملودیهای آن خطه در قالب ارکستر سمفونیک پرداختم. البته با حفظ اصالتها و فاکتورهای مهم.
برای تحقق این توصیه چه تلاشهایی کردید؟
در کشورهایی چون ژاپن و یونان به اجرای کنسرت پرداختم.
آن کنسرتها در دهه هفتاد برگزار شدند؟
خیر، ماجرای برگزاری آن کنسرتهای برونمرزی به ده سال پیش بازمیگردد. در راستای آن فعالیتها دوبار در جاده ابریشم و "اکسپوی نود ژاپن" به اجرای کنسرت پرداختم. کنسرتی که در سال 1380 برگزار شد و بسیار بزرگ بود و من تنها خوانندهای بودم که در ژاپن و پنج کشور دیگر با زبان ژاپنی خواندم. در آن کنسرت شعری ترجمه شده از حافظ را با زبان ژاپنی خواندم که "فرصت شمار صحبت کز این دوراهه منزل/ چون بگذریم دیگر، نتوان به هم رسیدن" بیتی از آن بود. هنرمندی ژاپنی آهنگ این اثر را ساخته بود و من به اتفاق یکی از خوانندگان خوب چینی آن را در جاده ابریشم اجرا کردم آنهم به زبان ژاپنی. در کنسرتهای ژاپن لباس محلی میپوشیدم و زمانی که با همان پوشش بیرون میرفتم مردم احترام بسیاری به من میگذاشتند. در میان آن افراد؛ شخصی به زبان انگلیسی به من گفت مقابل کسی که به فرهنگ خودش احترام میگذارد تا کمر خم میشویم و تعظیم میکنیم. من این اصالت را دوست دارم و اگر در کارم موفق بودهام بابت این است که به سراغ موسیقی فولکوریک رفتم.
شما قطعهای داشتید با نام "عید آمد" که در سالها و دهههای قبل از تلویزیون پخش میشد و حسی نوستالژیک در مخاطب ایجاد میکرد، اما سالهاست که مخاطبان آن را نشنیدهاند.
اتفاقا امسال این قطعه را در برنامهای با عنوان "نغمهها" که از شبکه چهار سیما به روی آنتن میرود، به صورت زنده خواندم.
در حال حاضر رابطهتان با تلویزیون چگونه است؟
راستش خیلی مایل نیستم به تلویزیون بروم. اما شبکه چهار سیما کمی متفاوت است. این شبکه فرهنگی است و به نوعی دارای شخصیت خاص خود است، به همین دلیل این شبکه را به دیگر شبکههای تلویزیون ترجیح میدهم. همیشه شبکه چهار را دوست داشتهام، بخصوص برنامههای علم و نجومش را.
آیا قرار نیست اثری منتشر کنید؟
تازه سه، چهار ماه است که پس از سیوپنج سال خدمت از شغل و حرفه اصلیام فارغ شدهام. حال برای فعالیت در عرصه موسیقی زمان بیشتری دارم و تلاشم این است در تهران، سپس در مازندران و شهرهای دیگر به فعالیت و اجرای برنامه بپردازم.