کد خبر: 31933 A

از سرهای دریده شده تا انسان‌های هوشمند و چشم استانبول / گالری‌گردی ایران آرت در 4 نمایشگاه

از سرهای دریده شده تا انسان‌های هوشمند و چشم استانبول / گالری‌گردی ایران آرت در 4 نمایشگاه

سارا ساسانی: در گالری‌گردی این هفته ایران آرت به گالری‌های شیرین، خاک، ویستا و مرکز نبشی سر زده‌ایم.

ایران آرت: نمایشگاه نقاشی داود موسوی در گالری شیرین، نمایشگاه مجسمه مسعود اخوان جم با عنوان «انسان هوشمند» در گالری خاک، نمایشگاه عکس آرا گولر با عنوان «وقایع­‌نگار تاریخ فراموش شده» در گالری مرکز نبشی و نمایشگاه نقاشی زهرا سلطانی­‌نژاد با عنوان «بیگانه» در گالری ویستا، سوژه­‌های این هفتۀ گالری‌گردی ایران آرت هستند.

 

سرهای دریده شده

نمایش سرهایی جدا از تن و معلق در فضا نه به عنوان پرتره یا سردیس بلکه به عنوان عنصری مستقل و ناطق بر روی دیوارهای یک گالری قابل تأمل است. داود موسوی در مجموعۀ جدیدش که در گالری شیرین به نمایش گذاشته است به ترسیم سرهایی پرداخته که نه زیبا و اساطیری بلکه تکه و پاره و مخدوش شده در پس‌زمینه­‌ای یکدست و ساده پرداخت شده­‌اند.

او در بیانیۀ اثرش از آلودگی­‌ای در جهان صحبت می­‌کند که این سرها به آن مبتلا شده­‌اند؛ «ما به هست آلوده­‌ایم، همچنان هستان هست و بودگان بود داریم، ای مرد! نه چو آن هستانِ اینک جاودانی نیست، افسری زروش هلال آسا، به سرهامان، ز افتخار مرگ پاکی، در طریق بوک ...» گفت­‌وگو پیرامون پاک و ناپاک محور اصلی آثار موسوی است.

او سرهایی را مستقل از تن نقاشی کرده است این چهره­‌های عمومی و یکدست هیچ‌کدام طراوت و شادابی در چهره ندارند و انگار به بخش­‌هایی تجزیه و تکه تکه شده­‌اند. سرهایی که در مسیر تشخیص سره از ناسره به تجزیۀ درون رسیده­‌اند.

نمایشگاه نقاشی داوود موسوی در گالری شیرین 1

این سرها از ناحیۀ مغز که دریچه اندیشه است تحلیل رفته­‌اند و تفکرشان را از دست داده­‌اند. موسوی با حذف قسمت بالای سر و حک کردن خطوطی یکدست و دَوَرانی چهره­‌های بی­‌مغز را نیز مخدوش کرده است و مخاطب را در پرسشی از اندیشیدن و نیندیشیدن معلق نگاه می­‌دارد.

در بخشی دیگر از نمایشگاه علاوه بر این سرهای بی­‌مغز با اسکلت سرهایی دگر مواجه می­‌شویم، سرهایی که علاوه بر مغز اجزای صورت هم نداند. سرهایی که روزی بر بدن­‌هایی سوار بودند اما جاودانگی­‌شان به مخاطره افتاد و از میان رفت و تنها جزء باقی مانده از آنها همین سرهای لخت و عریان است. سر نماد اندیشیدن و تفکر است و انسان می­‌اندیشد که در جهان مادی پاک زندگی کند یا ناپاک اما موسوی در آثارش بر این باور است که انسان متهم است به آلوده شدن.

نمایشگاه داود موسوی تا 24 بهمن در گالری شیرین ادامه دارد. گالری شیرین در خیابان کریم‌خان، خیابان سنایی، کوچه سیزدهم، شمارۀ 5 قرار دارد.

 

انسان­‌های زشت و زیبا

مسعود اخوان جم در نمایشگاه اخیرش با عنوان «انسان هوشمند»، به انسان­‌هایی پرداخته که از دوران پارینه سنگی در جهان می­‌زیسته­‌اند. او در یک دسته­‌بندی انسان‌ها را به دو دستۀ زشت و زیبا تقسیم کرده و بر اساس روایت تاریخ می­‌گوید انسان­‌های زیبا جاودان و انسان­‌های زشت میرا هستند؛ «62000 سال پیش،  هوموساپیس­‌ها (انسان­‌های خردمند باستانی) در مسیر گذر از قاره­‌های آفریقایی به قاره­‌های شمالی، دیگر گونه­‌های نژادهای انسانی از تبار باستانی مانند هوموآرکتوس و هومونئاتدرئال­‌ها را نابود کردند. ... فرقی ندارد که چه چیزی در طبیعت پیدا می­‌کنیم یا چه چیزی از خودمان خلق می­‌کنیم. در نهایت لذت­‌بخش­‌ترین شیء در چشمان آدمی، همیشه بدن انسان باقی خواهد ماند.»

اخوان جم در این نمایشگاه به ساختن فیگورهایی خوش­‌تراش، زیبا و اندام­‌واره پرداخته است. این اجسام همه در حالتی از رقص و تحرک هستند. اندام­‌هایی که متعلق به هیچ دوران و قبیله­‌ای نیستند و حتی از قضا خیلی انسان را بازنمایی نمی­‌کنند بلکه به طریقی زیبا به جنبش اندام انسان در حالت­‌های مختلف پرداخته است.

نمایشگاه آثار مسعود اخوان جم در گالری خاک

انسان­‌های پر تحرک اخوان گاهی با حیوانی در می­‌آمیزند و مجهز به بال­‌هایی زیبا و برافراشته یا شاخ­‌هایی منحنی می­‌شوند. انسان- حیوان­‌هایی که وجه انسانی آنها غالب­‌تر است و این اجزاء حیوانی برای هر چه زیباتر کردن آنها به کار بسته شده است. انسان­‌های زیبایی که برای مزین کردن فضایی داخلی بسیار کاربرد دارد و می‌توان به این مجسمه­‌ها به عنوان اثری دکوراتیو همنگاه کرد.

نمایشگاه آثار مسعود اخوان جم با عنوان «انسان هوشمند» تا 29 بهمن در گالری خاک بر قرار است. گالری خاک در خیابان شریعتی، دو راهی قلهک، خیابان بصیری، کوچه ژیلا، شماره یک قرار دارد.

 

چشم استانبول

آرا گولر عکاس ترکِ ارمنی‌تبار در استانبول متولد شد. گولر از دهۀ 50 میلادی کار خود را به عنوان عکاس خبری آغاز می­‌کند و در رشتۀ سینما تحصیل می­‌کند اما عکاسی بخشی از وجود او می­‌شود. در سن نود سالگی و همزمان با تولد او موزۀ آراگو در ترکیه بازگشایی می­‌شود. او نمونه‌ای شاخص از عکاسانی است که تجربۀ دیداری و پایداری‌اش در تولید عکس، بخشی جدانشدنی از تاریخ بصری شهری است که بسیاری آن‌ را از دریچۀ عکس‌های او شناخته‌اند.

 او در اوایل دهۀ ۶۰ میلادی و پس از آشنایی با آنری کارتیه برسون و مارک ریبو به آژانس عکس مگنوم پیوست. عکاسی با دوربین لایکا، استفاده از فیلم عموماً سیاه و سفید، پایبندی به نظریۀ «لحظۀ قطعی» و تولید عکس‌هایی با سویه‌های اجتماعی، بخشی از این ارزش‌هاست که در بیشتر آثار گولر حتی بعد از جدایی او از مگنوم قابل پیگیری هستند. آرا گولر فوتوژورنالیست بین‌المللی شناخته شده­‌ای است که به نقش آفرینی در ارتقاء جایگاه فرهنگی ترکیه پرداخته است. او که «چشم» استانبول خوانده می­‌شود خود را خبرنگاری می­‌داند که مشتاق است تاریخ و فرهنگ را از طریق حضور انسان­‌ها ثبت کند.

نمایشگاه عکس آرا گولر با عنوان «وقایع­‌نگار تاریخ فراموش شده» در گالری مرکز نبشی

گالری مرکز نبشی در نمایشگاه جدیدش به نمایش آثار آرا گولر عکاس نام آشنای ترکیه­‌ای تبار پرداخته است. این نمایشگاه مجموعه­‌ای است از هشتاد سال فعالیت مداوم گولر در زمینۀ عکاسی خبری به ویژه در استانبول. مجموعه آثاری که گولر بیش از همه با آن شناخته می‌شود کاوش‌های تصویری او از محیط آشنا و زیستۀ خود، استانبول است. آرا گولر به ثبت استانبول از منظر فرهنگ، جامعه و هنر و معماری آن پرداخته است اما او همیشه حسرت می­‌خورد که فرهنگ اصیل استانبول در دست فراموشی است: «استانبول سوژۀ عکس­‌های من شد، چون من اینجا زاده شدم و این شهر را از صمیم قلب می­‌شناسم. اما آن فرهنگ عظیمی که می­‌شناختم از دست رفته است. وجه شاعرانه، رمانتیک و زیبایی­‌شناسانۀ استانبول از دست رفته است.

آرا گولر به عنوان یکی از مطرح‌ترین و شناخته شده‌ترین عکاسان ترکیه از بسیاری از هنرمندان، سیاست‌مداران و افراد مشهور در جهان نظیر پابلو پیکاسو، ایندیرا گاندی، ماریا کالاس، سوفیا لورن، سالوادور دالی و وینستون چرچیل و... عکاسی کرده است. نکته‌ی جالب این‌که، گولر در ثبت پرتره‌های افراد با کنار گذاشتن سنت‌های دیداری عکس‌های اجتماعی خود تلاش نموده تا سویه‌های نویی در نگاه عکاسانه‌ی خود بیابد. به همین جهت عکاسی از زوایای غیرمتعارف با لنزهایی با فواصل کانونی کوتاه نشانه‌هایی از تلاش او برای یافتن نوعی نگاه شخصی در ثبت افراد مطرح است. در بخش­‌های مختلف نمایشگاه عکس­‌هایی از وقایع سیاسی مختلف استانبول دیده می­‌شود اما اغلب عکس­‌ها پیرامون فرهنگ و آداب مردم ترکیه به­ ویژه شهر استانبول است. نوع ارائه و چینش آثار بر روی دیوار با ظرافت و دقت خاصی انجام شده است و تأثیرگذاری این آثار را چندین برابر کرده است.

 

بیگانه­‌ای پریشان

«بیگانه روایت تازه‌ای نیست؛ داستان من است، داستان توست، داستان ماست، داستان انتخاب‌مان و تاوان انتخاب‌مان، داستان به ابتذال کشیدن ظالمانۀ عظمت روح‌مان در فرار از خویشتنِ خویش به هیچ. بیگانه روایت یک رنج است؛ رنج من، رنج تو، رنج ما، رنج کور زیستن برای آرام مردن، بیگانه روایت تازه‌ای نیست دیرزمانی‌ست که در متن این فاجعه‌ایم.»

این عبارات بیانیۀ مجموعۀ نقاشی­‌های زهرا سلطانی­‌نژاد با عنوان «بیگانه» است که در گالری ویستا به نمایش درآمده است. این آثار مجموعه­‌ای پیوسته و در هم تنیده از زن یا زنانی‌ست که در رنجی بی‌امان به سر می­‌برند، رنجی روانی.

این آثار به نمایش زنانی پرداخته است که دچار حالاتی روان­‌پریش و عذاب‌آور شده­‌اند آنها در خود تنیده­‌اند و به انزوایی پناه برده­‌اند. انزوایی که در پس­‌زمینه­‌ای سیاه طراحی شده است و به نمایش انسانی تنها و عزلت گزیده می­‌پردازد که در گوشه­‌ای در اندوه خود فرو رفته و همزمان درد می­‌کشد.

نمایشگاه نقاشی زهرا سلطانی‌نژاد در گالری ویستا

آثار سلطانی­‌نژاد زنی را به تصویر می­‌کشد با پوششی از خطوط راه راه که نشانی از تردید است؛ تردید در تصمیم­‌گیری، ماندن یا نماندن، بودن یا نبودن. او به گوشه­‌ای پناه برده و تاوان انتخاب خود را می­‌دهد و پاسخ‌گوی روحش است.

فیگورهای سلطانی­‌نژاد در پس­‌زمینه­‌ای تیره در هوا معلق می­‌شوند و گاهی در گوشه­‌ای آرام می­‌گیرند. این پریشان حالی از عدم انتخاب و اعتماد به خوبی در آثار او مشهود است.

آثار او در ابعادی تقریباً یکسان و در زمینه و فضایی یکنواخت فضای سلولی انفرادی تن را در ذهن تداعی می­‌کند که فرد محکوم به حبس هر دم برای رهایی از درد و رنج به حالتی در می­‌آید و به افکاری دور می­‌پردازد تا شاید برای دمی از این رنج بی­‌پایان و درد بی­­‌امان رهایی یابد.

نمایشگاه آثار زهرا سلطانی­‌نژاد با عنوان «بیگانه» تا 19 بهمن در گالری ویستا ادامه دارد. گالری ویستا در خیابان مطهری (تخت طاوس)، خیابان میرعماد، کوچۀ دوازده، شمارۀ 11 قرار دارد.

 

مسعود اخوان جم گالری شیرین گالری ویستا گالری خاک سارا ساسانی مرکز نبشی
ارسال نظر

آخرین اخبار

پربیننده ترین