پاسخ بهشتی به ادعای مبتذل بودن هنر و معماری قاجار

رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری درباره ادعای مبتذل بودن هنر و معماری دوره قاجار توضیح داد.

ایران آرت: بهشتی دوره قاجار را دوران با اهمیتی دانست که مورد غفلت و سوء تفاهم واقع شده است و تصریح کرد: زمانیکه راجع به فرهنگ و تمدن قاجار سخن می‌گوییم در خصوص تلاش و کوشش یک ملت سخن می‌گوییم نه یک دولت.

به گزارش ایلنا، سیدمحمد بهشتی (رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری) این مطلب را روز گذشته در نشست تخصصی «هنر قاجار در ترازو» که به همت گروه هنرهای سنتی و ملی پژوهشگاه برگزار شد، مطرح کرد.

او با اشاره به این نکته که زمانی از معماری دوران قاجار به عنوان معماری مبتذل یاد می‌شد، اظهار داشت: در سفرهایی که به کاشان می‌رفتیم مشاهده سقف سرای امین به دلیل شباهتی که به کارهای مجسمه سازان غربی داشت برایمان جالب و لذت بخش بود و از آنچه زیر سقف بود به عنوان امری مبتذل صرف نظر می‌کردیم.

بهشتی با اشاره به تلاش‌های صورت گرفته برای نجات از این سوءتفاهم گفت: بعدها تعجب می‌کردیم که چرا این حرف‌ها را در مورد معماری دوران قاجار می‌گویند در حالیکه در حال حاضر با یک ارزیابی می‌بینیم که بیش از 90 درصد از معماری شهرها مربوط به دوران قاجار است که این میزان کمی نیست.

او تصریح کرد: اگر اکثر شهرها (یزد، تبریز و...) را به محدوده قبل از قاجار و بعد از قاجار احصا ء کنیم گاهی تا پنج یا شش برابر شاهد توسعه شهری هستیم و این به آن معنی است؛ زمانیکه شاهد چند برابر شدن توسعه شهری هستیم صنعت و تجارت رونق یافته و امنیت به وجود آمده است.

رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با طرح این پرسش که این چه ابتذالی است که این شرایط از دلش بیرون آمده است گفت: در موزه فرش به جز تعداد اندکی فرش صفوی مابقی مربوط به دوره قاجار و تعدادی مربوط به پهلوی است.

او افزود: در کاخ گلستان اگر تنها نقاشی‌ها را مرور کنید می‌بینید که مجموعه ارزشمند و نفیسی موجود تنها مختص قاجار است و به تعداد انگشت شمار پرده‌هایی از دوره زندیه و چند صحنه نقاشی شده در چهل ستون مربوط به دوران نادر شاه و یا تعداد اندکی از صفویه داریم.

بهشتی تصریح کرد: انبوه نقاشی‌های دوران قاجار در کاخ گلستان حکایت از این دارد که شیوه‌های نقاشی در دوران قاجار یک شیوه متوقف شده نبوده و از دوره فتحعلی شاه تا انتهای دوره قاجار دارای تغییر و تحول چشمگیر است.

او با اشاره به وجود میر عماد و درویش عبدالمجید طالقانی در حوزه خوشنویسی در دوران صفوی اظهار داشت: دردوره قاجار نیز کلهر و میرزا غلام رضا را داریم که اهمیت‌شان کمتر از استادان دوره صفوی نبوده و گاهی نیز بیشتر است.